Më 21 shkurt 1952 policia vrau me pushkë në universitetin e Dakës (Bangladeshi Lindor), kryeqytet i Bangladeshit të sotëm, shumë studentë manifestues. Ata studentë manifestuan që t'u pranohej ekzistenca e gjuhës prindore, bengalishtja (bangla / bn / বাংলা ভাষা), të cilën kishin ndërmend ta hiqnin atëhere nga universiteti në favor të gjuhës "më të madhe", që flitej nga të fortët e atij momenti.

Është fjala për diçka që përsëritet, në forma të ndryshme, vazhdimisht në mbarë botën dhe përgjatë gjithë historisë, jo vetëm në Azi, por edhe në kontinente të tjerë, ashtu sikurse në shumë e shumë vende europiane. Kjo ndodh praktikisht përmes përpekjeve, detyrimeve, në një farë mënyre futjes me dhunë në përdorim të gjuhës, më së shumti anglishte, që e bën një fuqi e madhe ekonomike, politike apo ushtarake, shtetërore, për të përforcuar pozitën e saj në botë - në disfavor të gjuhëve prindore vendase. "Unë jam i forti, ju heshtni, ose eventualisht, në se doni të flisni, atëhere flisni në gjuhën time".

Kështu ndodh, pak e nga pak, zhdukja, vdekja e gjuhëve dhe gjithë popujt e humbasin pasurinë e vet intelektuale - sikurse na tërheqin vëmendjen për këtë gjuhëtarët.

Përveç padrejtësisë gjuhësore dhe problemeve psikologjike që vijnë nga humbja e mundësisë së përdorimit të gjuhës prindore dhe për shkak të përvojës së pamjaftueshme në përdorimin e gjuhës së futur me dhunë, është e domosdoshme të vetëdijësohemi edhe për fakte të tjerë: ndyshimësitë biologjike dhe gjuhësore janë të pandashme, të ndërlidhura dhe të varura njëra me tjetrën. Nga humbja e ndryshimësisë gjuhësore vjen humbja e dijeve tradicionale, në thelb, të domosdoshme për një ndryshimësi biologjike të qendrueshme, për jetën. (Deklarata përfundimtare, konferenca e 64 OKB-OJQ, Bonn, 2011 (1), Terralingua (2))

Më 17 nëntor 1999, Unesko e shpalli 21 shkurtin si Dita Ndërkombëtare e Gjuhës Amtare. Në vitin 2007 edhe Asambleja e Përgjithëshme e OKB (3) u bëri thirrje shteteve antare "Për ta shpënë përpara ruajtjen dhe mbrojtjen e të gjitha gjuhëve që përdoren nga popujt e botës", duke deklaruar njëkohësisht vitin 2008 si Viti Ndërkombëtar i Gjuhëve. (4)

Më 2014 UNESCO nxori në faqen e saj në internet edhe versionin esperantisht të mesazhit të Drejtorit të Përgjithshëm, Irina Bokovës. (5)

Çfarë lidhje ka me tërë këtë esperanto? Vlerat bërthamë të kësaj dite, ndryshimësia dhe e drejta e çdo njeriu për të folur gjuhën e vet prindore, janë edhe vlera, të cilat i mbron lëvizja mbarëbotërore për esperanton. Ne, esperantistët, duam që asnjë gjuhë të mos zhduket, duam që të gjitha gjuhët të ekzistojnë më tej, në respekt të gjithë të drejtave gjuhësore, dhe të sundojë drejtësia gjuhësore në ndërkomunikim. Për këtë qëllim, prej shumë vitesh, Organizata Botërore e Esperantos (Universala Esperanto-Asocio, UEA) e feston solemnisht këtë ditë, ndër të tjera, për të nënvijëzuar që gjuha ndërkombëtare esperanto nuk është ajo që do i eliminojë gjuhët, sikurse bëjnë gjuhët e fuqive të mëdha ekonomike e politike.

Esperanto në fakt është një mjet mbrojtës kundër zhdukjes së gjuhëve, sikurse ka thënë zonja Vigdís FINNBOGADÓTTIR (presidente e Republikës së Islandës në vitet 1980-1996): "Është koha që kombet e ndryshëm të kuptojnë, që një gjuhë asnjanëse do mund të ishte një mur mbrojtës i vërtetë për kulturat e tyre kundër ndikimit monopolizues të vetëm njërës apo dy gjuhëve, sikurse kjo bëhet e qartë, gjithnjë e më shumë, pak, sot. Shpresoj sinqerisht që esperanto do përparojë shpejt për t'i ndihmuar të gjitha gjuhët e botës". (6)

Mbase, dikush pyet ende: "Pse pikërisht esperanto?". Arsyeja është e thjeshtë. Prapa esperantos nuk qendrojnë shtete, interesa ekonomike, synime imperialiste, as popuj, interesi i të cilëve do të ishte zhdukja e popujve të tjerë, e gjuhëve të tyre apo marrja e tregjeve të tyre. Prapa esperantos qendrojnë vetëm njerëzit vullnetmirë nga popujt e kombet më të ndryshëm, që synojnë drejtësi për të gjitha kulturat dhe të gjitha gjuhët, në paqe mdis popujve.

"Përforcimi i të drejtave të folësve të çdo gjuhe - ky është qëllimi, për të cilin jep ndihmesë në thelb esperanto" (Prof. Robert Phillipson (7)).

Esperanto është një mjet që përshpejton arritjen e një komunikimi të drejtë dhe rrjedhimisht edhe të marrëdhënieve të drejta midis etnive, kulturave, popujve.

"... Shpresoj që esperanto do ta vijojë përmbushjen e këtij roli të dyanshëm, duke mbështetur ndryshimësinë dhe duke krijuar njësinë" (Rita Izsák - Ndiaye, Raportiste speciale e OKB. (8))

Si rrjedhojë, përdorimi i gjuhës-urë esperanto në komunikimin ndërkombëtar, realizon barazinë gjuhësore dhe i ndihmon të gjithë ta gjallëronë më tej gjuhën e vet. Ky është mesazhi i qartë, që folësit e esperantos nga mbarë bota duan të dërgojnë te të gjithë në botë më 21 shkurt 2018.

- Njihuni me gjuhën ndërkombëtare, esperanto, me anë të www.lernu.net! (9)