Mnamo tarehe 21 Februari 1952 wanapolisi waliuwa kwa masasi ndani ya chuo kikuu cha Dake (Bengali ya kaskazini), mji mkuu wa Bangladesh ya sasa, wanafunzi wengi mno waliokuwa wakiandamana. Hawa wanafunzi walifanya maandamano kusudi lugha lao likubaliwe, Bengala (bangla / bn / বাংলা ভাষা), ambalo walitaka ondoa kwenye orodha ya lugha za chuo hicho na kutoa nafasi hii kwa "lugha kubwa zaidi" linalo tumiwa na watu wenye nguvu wa wakati ule.

Ni jambo linalo endelea hata sasa kupitia njia mbalimbali, katika dunia nzima na katikaa historia, si katika Azia tu, ila na katika bara zengine kama katika inchi nyingi za ulaya. Hiyo hutendeka sana kikawaida kupitia makusudi na kushurtishwa kutumia lugha, hasa sana Kiingereza na inchi hodari zaidi kifedha, kiserekali na kijeshi kwa kuimarisha msimamo wao katika ulimwengu - kwa kugandamiza lugha za wazazi. "Niko mwenye nguvu, nyamanza kimwa ao ukitaka ongea, ongea lugha langu".

Ndivyo lugha zinavyopotea polepolee na kukufa kabisa na watu wote hupoteza mali kubwa kimaarifa - kama wanavyosema wahusika walugha.

Tena kuzuia haki kwa watu na tatizo za kipsikologia zinazotukana na kupotea kwa kutotumia lugha la wazazi, na kutoelewa zaidi lugha la kutushurtisha, ni ya maana kuelewa pia mambo mengine: Utofauti wa kibiologia na wakilugha hauwezi achana hata kamwe kwani zinaambatana na kusaidiana. Kupoteza utofauti wa lugha husababisha kupotea kwa ujuzi wa kitamaduni hasa kwa kuendelesha utofauti wa kibiologia, kwa ajili ya maisha. (tangazo la mwisho, la mkutano wa 64 wa UN, NGO, Bonn, 2011 (1), Terralingua (2))

Mnamo tarehe 17 Novemba 1999, UNESCO ilitangaza kwamba tarehe 21 Februari ni siku kuu ya kimataifa ya lugha la wazazi. Katika mwaka wa 2007 pia Mkutano Maalmu ya Umoja wa Mataifa (3) ilialika inchi zinazohusika "kusogeza mbele kuchunga na kukinga lugha zote zinazo tumiwa na watu wa dunia", ikatangaza 2008 kuwa mwaka wa kimataifa ya lugha. (4)

Mnamo mwaka wa 2014 Unesko iliweka dani ya tovuti yake tafsiri ya Kiesperanto ya ujumbe wa Katibu Mkuu wa Umoja wa Mataifa Irina Bokova. (5)

Yale yote yana uhusiano na Kiesperanto namna gani? Samani kuu ya siku hii, utofauti na haki ya kila mutu kuongea lugha yake ni samani pia ambazo shirika la kiesperanto ulimwenguni inapiganisha. Sisi, watumiaji wa Kiesperanto, hatutaki kupoteza lugha fulani, tunataka lugha zote ziendelee kuishi, katika heshima zidi haki ya lugha ya kila mutu katika mawasiliano. Kuhusu lengo hili, tangu miaka kazaa; Kikundi cha Kimataifa cha Kiesperanto (Universala esperanto-Asocio, UEA) kinasherekea kihalali siku hii hasa kwa kuonesha kama lugha la Kimataifa Esperanto haiko lakumaliza lugha, kama lugha za uchumi mwingi na uwezo kiaskari.

Kwa hiyo, Esperanto ni kingo zidi kupotea kwa lugha, kama alivyonena Vigdís Finnbogadóttir (raisi wa Jamuhiri ya Island kati ya mwaka wa 1980 na 1996): "Ni wakati sasa inchi tofauti zifahamu kwamba lugha la wote ingeweza kuwa bora zidi kwa ajili ya tamaduni zao kinyume na uwezo halisi ya lugha moja ao mbili, kama inavyoonekana sana leo. Ninatumaini hakika kwamba Kiesperanto kitaendele haraka kwa kusaidia inchi zote za ulimwengu." (6)

Labda kuna mtu anaye uliza tena: "kwa nini Kiesperanto tu?". Sababu ni raisi. Nyuma ya Kiesperanto hakuna inchi, faida kifedha, kupiganisha ya kibeberu ya watu ambao faida yao ingekuwa kupoteza watu wengine, kuziba lugha zao ao kupata masoko zao. Nyuma ya Kiesperanto kuna watu wa roho nzuri tu wa makabila na inchi tofauti ambao wanalenga haki za utamaduni na lugha zote, katika amani kati ya watu wote.

"Kutia nguvu haki za watumiaji wa kila lugha ni lengo ambalo Kiesperanto kinachangia sana" - Prof. Robert Phillipson (7).

Kiesperanto ni chombo kinacho endelesha kufikia mawasiliano kamili na makabiliano ya haki kati ya makabila, tamaduni, watu.

"Natumaini kwamba, Kiesperanto kitazidi kuimarisha lengo hizo mbili ikisaidia utofauti na kwa kuunda umoja" - Rita Izsák-Ndiaye, Mtoaji habari maalumu waUmoja wa Mataifa (8)

Baadaye, utumiajia wa lugha kilalo Kiesperanto ndani ya mawasiliano ya kimataifa ina rekebisha sheria za lugha na kusaidia watu wote kuimarisha lugha zao. Huu ni ujumbe ambao watumiaji wa Kiesperanto wa ulimwengu wote wanapenda kutumia watu wote ulimwenguni tarehe 21 Februari 2018.

- Fahamu lugha la kimataifa Kiesperanto, kupitia www.lernu.net! (9)